میدان امام علی یا میدان عتیق یا میدان کهنه با محلات مسکونی مجاور آن و همینطور مسجد جامع جزء قدیمی ترین مراکز سکونتگاهی اصفهان به شمار میآیند. میدان عتیق با قدمتی 800 ساله نام میدانی واقع در مرکز شهر اصفهان است که بنای اصلی آن متعلق به دورۀ سلجوقی است. جالب است بدانید قدمت این میدان خیلی بیشتر از میدان نقش جهان است و قبل از آن میدان اصلی شهر بوده است . نام این میدان به نام های میدان هارون ولایت، میدان سنجری (منسوب به سلطان سنجر سلجوقی) میدان کهنه، میدان قدیم و میدان عتیق بوده است . این میدان از احیای سبزه میدان یا میدان کهنه با مسجد جامع ایجاد میگردد که متشکل از چهار فضای اصلی شامل مجموعه میدان اصلی، جلوخان مسجد جامع، مجموعه زیرگذرها و پارکینگ و قطعات بلافصل پیرامون میدان است. این میدان شامل زیرگذر و پارکینگ طبقاتی به همراه یک سازه مسطح نسبتاً ذوزنقه شکل است که از یک سو مسجد جامع اصفهان را به بنای هارونیه و از سوی دیگر به مدرسه و کاروانسرای کاسهگران و بازار بزرگ اصفهان متصل میکند.
میدان زیبای نقش جهان یا میدان امام که در گذشته به میدان شاه معروف بود در دوره صفوی در سال 11 هجری ( دوره شاه عباس اول ) بنا شده است که از زیباترین میدان های جهان به شمار میرود. این میدان با شکوه برای انجام مسابقات و بازی های معمول آن عصر مانند چوگان و قاپوق اندازی مورد استفاده قرار میگرفت و سان و رژه سربازان و سپاهیان نیز در همین محل انجام میشد. میدان امام ( نقش جهان ) به طول 525 متر و عرض 159 متر مانند زنجیری 4 اثر تاریخی مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام ( مسجد شاه سابق، مسجد جامع عباسی )، سر در بازار قیصیریه و کاخ عالی قاپو را به هم متصل کرده است. چهار طرف میدان نیز چهار بازار قرار دارد که به وسیله حجره هایی که دور تا دور میدان جای گرفته اند به میدان متصل شده اند که بیشتر به صنایع دستی زیبا و اعلاء از جمله قلم کاری، مسگری، مینا کاری و غیره ( اکثر صنایع دستی ایران در غرفه های گرداگرد این میدان یافت میشوند ) کار دست استادان چیره دست مرتبط میشوند که همان جا در مقابل دیدگان رهگذران به هنر خود مشغولند که همین امر یکی از جذابیت های ویژه میدان نقش جهان به شمار میرود. میدان نقش جهان در تاریخ 8 بهمن 1313 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. همچنین این میدان در اردیبهشت 1358 جزء نخستین آثار ایرانی بود که به ثبت میراث جهانی یونسکو درآمد.
میدان امام مربوط به دوره پهلوی است .
طرح و نقشه این میدان توسط مهندس معمار آلمانی کارل فریش تهیه و اجرا شدهاست. با وجود قدمت تقریبا یک قرن هنوز این میدان موقعیت ارتباطی خود را با خیابانها و بازار همدان حفظ کردهاست.
طراحی و اصول خیابانکشی یا انشعاب خیابانها از این میدان دایره شکل، به نحوی است که هر چه شهر گستردهتر میشود، باز غیر مستقیم زیر نفوذ همین میدان مرکزی شهر است.
بناهای اطراف میدان هم شبیه ساختمان های میدان حسن آباد تهران و به سبک “باروک” ( سبکی که در قرن 19 و 20 در اروپا معمول بوده) ساخته شده است.
از این میدان شش خیابان سی متری منظم با زاویه 60 درجه منشعب میشود.
کارشناسان بر این باورند که میدان امام همدان که معمار آن کارل آلمانی بوده است، نماد شهرسازی مدرن همدان است. همان کلاهکهایی که در اطراف میدان حسنآباد تهران مشاهده میشود، با اندکی تغییر در میدان امام همدان نیز خودنمایی میکند.
آجرکاریهای ساده و برجسته بانقوش هندسی، گچبریهای سردر پنجرهها با نقوش انسان و حیوان و پنجرههای چوبی از جمله آثاری است که اطراف میدان خودنمایی میکند.
یکی از مهمترین دلایلی که باعث نگه داشتن جایگاه میدان امام همدان شده این است که سایر خیابانهای اصلی شهر از این میدان آغاز میشود.
گنجعلیخان سردار سلحشور دربار صفویه و از حکام مشهور زمان شاه عباس است از سال 1005 تا 1034 هجری قمری بر کرمان فرمان روایی کرد و در زمان فرمانروایی بر کرمان آثار و ابنیه زیادی بنا کرد و در عمران آبادی این منطقه کوششهای فراوانی نموده است.
از جمله بناهای عام المنفعه که به دستور این حاکم در شهر کرمان ساخته شده مجموعه گنجعلیخان است که در مرکز شهر کرمان و در حاشیه بازار واقع شده و شامل میدان، مسجد، حمام، بازار، آب انبار و کاروانسرا که در قدیم محل حضور تجار و محل رفت و آمدهای زیادی بوده است .
مساحت مجموعه قریب به 11000 متر مربع است که دارای یک میدان است و سایر آثار و ابنیه در محورهای شرقی – غربی و شمالی – جنوبی آن شکل گرفته اند. به منظور تکامل مجموعه و با توجه به کاربریهای متفاوت بازارها و مساجد کوچکی در چهار جناح میدان بنا کرده اند و یک مسجد اختصاصی در ضلع شرقی میدان وجود دارد که با توجه به تزیینات منحصر به فرد، میتوان آن را موزه ای از هنرهای بدیع معماری برشمرد که سبک معماری این بنا به شیوه اصفهانی است.
معمار مجموعه "استادسلطان محمد معمار یزدی" و بانی آن گنجعلیخان، حاکم کرمان در سالهای 1005 تا 1029 ه.ق. بودهاست.
میدان گنجعلیخان، مستطیل شکل، به طول 101 و عرض 50 متر است که در حاشیه بازار بزرگ واقع شده است و همانند میدانهای نقش جهان در اصفهان و یا میرچخماق در یزد، در اطراف خود بعضی از عناصر شهری را گردآورده است. در 3 ضلع میدان گنجعلیخان بازار واقع شده و در ضلع دیگرش سرای گنجعلیخان قرار دارد.
وجود حمام، آب انبار، ضرابخانه و همجواری با بازارها و چهار سوق، این مجموعه به هم تنیده را کامل کرده است. طاقنماهای آجری، کاشیکاری، فضای سبز، حوض آب و دیگر آثار دیدنی، بر زیبایی این میدان افزوده اند.
میدان و مجموعه امیر چخماق، یکی از شاخصترین مجموعههای تاریخی شهر یزد است که تقریباً در وسط بافت قدیمی شهر واقع شده و یکی از نقاط مهم یزد محسوب میشود.
این مجموعه شامل تکیه، میدان، حمام، کاروانسراها، خانقاه، بازارچه حاجی قنبر، قنادخانه، آب انبار و از همه مهمتر مسجد امیر چخماق است.
این مجموعه از آثار قرن نهم هجری است که امیر جلالالدین چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری هنگامی که به حکومیت یزد رسید با همکاری همسر خود فاطمه خاتون مسجد جامع نو را در ده یا کوی دهوک سفلی ساختند و پیش روی آن را میدانگاهی فراخ انداختند. آن مسجد در آینده به مسجد امیر چخماق و آن میدانگاه از همان زمان به «میدان امیرچخماق» نامگذاری شد.
این میدان در عصر صفوی هم به همین نام شهرت داشت. در زمان شاه عباس برخی از این آثار احیاء شدهاست، از جمله چهار سوقی بر روی کاروانسرا ساخته شدهاست. اوایل قرن سیزدهم هجری میدان جلوی مسجد و سردر بازار تبدیل به حسینیه شدهاست. البته آنچه مسلم است در آن زمان، این مکان نقش حسینیه را نداشته، چون ساخت چنین فضاهایی از زمان صفویه به بعد در ایران رواج پیدا کردهاست.
این میدان تا پیش از دوره پهلوی مانند برخی دیگر از میدانها گورستان نیز شده بوده و پاره ای از مردم برای فرخندگی حسینیه اش، مردگان خود را در آنجا خاک میکرده اند. از همان آغازین سالهای این سده از این کار جلوگیری میشود و گورها ویران و دوباره میدان میشوند.
در توصیف مسجد امیر چخماق باید گفت، سنگ نصب شده در کریاس مسجد مسجد امیر چخماق به طرف میدان، شبکههای ظریف از کاشیهای معرق دور خارجی گنبد، محراب صفه اصلی با تاقنمای مقرنس کاری و… این مسجد را از نظر مرتبه زیبایی بعد از مسجد جامع قرار داده است.
بستن ![]()
نام کاربری (شماره موبایل)
رمز عبور
نام کاربری (شماره موبایل)
کد امنیتی :
آیا کلمه عبور خود را فراموش کرده اید ؟
بازگشت به ورود.
می خواهید ثبت نام کنید ؟ عضویت |